Foutjes

Lechner, Daniël (tekst), Jacques Dane (redactie), uitgave ter gelegenheid van het jubileum van de Raad voor de Kinderbescherming en de Kinderwetten (1905 – 2005), Amsterdam, 2006. Bij mijn vertrek bij Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam kreeg ik bovenstaand boek van de toenmalige directeur van de Amster­damse Raad voor de Kinderbescherming. Helaas heb ik het toen niet gelezen en kwam ik er pas nu aan toe. Veel van wat in het boek staat kan ik niet op zijn juistheid controleren, maar één van de pagina’s over ‘de kritiek van de revolutionaire garde’ wel. Klik om de onderstaande knop om te kijken wat er  op pagina 144 staat. De progressieve veldwerkers besloten, beginnend in Amsterdam, een heus systeem van alternatieve hulpverlening op te zetten (1). In 1970 werd het eerste Jongeren Advies Centrum opgericht. Tot de eerste medewerkers hoorden Simen de Jong, een prominent binnen de kabouterbeweging, die later ook gemeenteraadslid voor Amsterdam Kabouterstad werd, en Andrée van Es, de latere leider van de PSP (2). Het JAC was in eerste instantie bedoeld als een voorlichtingscentrum voor de flower power jongeren die de hoofdstaf begin jaren ’70 aanzoog (3). Als de jongeren problemen hadden met hun ouders of meer wilde weten over alle aangename dingen die God verboden heeft, konden zij bij de medewerkers van het centrum terecht (4). Het JAC stond daarbij altijd aan de kant van de jongeren. Gedaan was het met de bevoogdende en kindonvriendelijke benadering van jeugdigen, die van spontane, ontdekkende en experimenterende jongeren op zoek naar hun eigen identiteit slechte, ontaarde en verdorven objecten van interventie maakte. Behalve het JAC kwamen er nog meer alternatieven in de jeugdhulpverlening. De links-radicale Bond voor Vrijheidsrechten richtte Release, een eigen instelling, op. Daaraan gelieerd waren het Adviesburo Kinderbeschermings Konflikten (5), dat kinderen en ouders die zich gemangeld voelden door het systeem juridische bijstand gaf, en de Belangenvereniging Minderjarigen.De laatste was een soort vakbond voor jeugdigen die leefden in een tehuis of inrichting. De vereniging had al snel heel wat acties, bezettingen en demonstraties achter haar naam staan. In de jaren ’70 verschenen van de Belangenvereniging Minderjarigen een aantal zwartboeken over de rijksinrichtingen. Zij wisten de Rotterdamse hoogleraar prof. Hoefnagels aan hun zijde, die telkens (6) het vlammende voorwoord voor zijn rekening nam. Volgens Hoefnagels werden de kinderen meestal van het kastje naar de muur gestuurd. Niemand bekommerde zich écht om het lot van de kinderen. De bureaucraten deden braaf hun ambtelijke taakjes, maar niemand leek het meer te gaan om de hulpbehoevende kinderen zelf. Naast de JAC’s doken begin jaren ’70 in het hele land Sosjale Joenits (7) op, die dezelfde taakstelling hadden, maar nog radicalere en maatschappijkritischer uitgangspunten hadden. In aansluiting op de Belangenvereniging Minderjarigen richtten ouders van tehuiskinderen in 1974 de Bond van Ouders Minderjarigen op. Beide belangenverenigingen eisten meer inspraak in de gang van zaken in de inrichtingen. Zij bepleitten democratischer en bovenal meer respect voor de eigen aard van de geïnterneerde kinderen. Heropvoeding, tucht en discipline moesten op de helling. Daarvoor in de plaats moesten wederzijds begrip, onderling respect en stimulering van de ontwikkeling komen. Voor de bespreking heb ik het aantal onjuistheden op deze pagina maar even genummerd. Ik kom er tot 7, alleen op deze pagina. Je mag toch hopen dat de rest van de 221 pagina’s niet net zoveel fouten bevat. En dan nu de bespreking: (1) Volgens de ‘Canon zorg voor de jeugd’ was het de Sosjale Joenit in Den Haag, onderdeel van de ‘Experimentele maatschappij’ “in 1970 het eerste initiatief dat zich als Alternatieve Hulpverlening afficheerde, niet veel later gevolgd door het Jongeren Advies Centrum (JAC) in Amsterdam. Rond dezelfde tijd nam de Bond voor Vrijheidsrechten het initiatief tot de oprichting van plaatselijke Releases.” Ik ga in mijn boek uitgebreid op de start van de alternatieve hulpverlening in. Volgens mij zijn de beschrijvingen van zowel de ‘Canon’ als ‘Honderd jaar kinderbescherming’ niet volledig juist. Volgens mijn informatie dateren de eerste hulpverleningsactiviteiten van de Sosjale Joenit van juli 1968. JAC Amsterdam opende haar deuren in januari 1970. (2) Simen de Jong was niet bij de oprichting van het JAC betrokken. André van Es werd pas begin tachtiger jaren, toen het JAC al tien jaar bestond, medewerker. (3) Aan de wieg van het JAC staat de ambtelijke commissie “Coördinatie beleid Jeugdzaken, Sociale Zorg en Openbare Orde”, die in juni 1968 een groot aantal instellingen die met jeugd te maken hebben, uitnodigt om te komen tot de oprichting van een adviescentrum voor jongeren met als taken: informatie, hulp bij de oplossing van kleine problemen, motiveren en verwijzing naar behandelende instanties, geen wachtlijsten, bestaande voorzieningen meer toegankelijk maken. Voor de gemeente Amsterdam staan de gevaren rond het druggebruik, dat vooral in Fantasio en Paradiso de kop opsteekt, daarbij centraal. (4) ‘Bij leven en welzijn’, geschreven bij het vijf jarig bestaan van JAC Amsterdam geeft cijfers over de problemen van de bezoeker van het JAC:
• Algemene informatie: 21%
• Medisch probleem 5%
• Drugs 4%
• Abortus 7%
• Seksueel probleem 4% • Weglopers 7%
• Problemen thuis/werk/school 5%
• Juridisch probleem 22%
• Psychisch probleem 22%
• Niet te rubriceren 3%

(5) Het AKK werd opgericht door twee gescheiden vaders met een conflict met de Raad voor de Kinderbescherming. (6) Vrijwel alle zwartboeken zijn in mij bezit. Er is er slechts één met een voorwoord van Hoefnagels. (7) Alleen Den Haag kende een Sosjale Joenit.